فصل اول زيست هفتم

اندامکهای سلولی
الف- غشا- غشای پلاسمایی

١- پوششی که اطراف سلول را فرا گرفته و محل ورود و خروج مواد بین داخل و خارج سلول است
٢-غشا ذارای نفوزپذیری انتخابی است
٣- غشادارای ساختار دولایه چربی که مولکولهای پروتئین در آن شناورند

اجزاء غشا:
الف- فسفولیپید
ب- گلیکوپروتئین
ج- گلیکولیپید
چ-قند
ح-کلسترول
خ- پروتئین

موادی که از غشا عبور می کنند دو
ویژگیدارند
١ - مولکولهای کوچکی هستند که میتوانند از غشاعبور کنند
٢ - مواد محلول در چربی که سریعتر از مواد نامحلول در چربی از غشا عبور می کنند

راه های انتقال مواد از غشا
١- پدیده ی انتشار : انتقال ذرات مواد سیال (مایع و گاز )از جایی که تراکم انها زیاد است به جایی که تراکم انها کم است مثل آب – اکسیژن- کربن دی اکسید
٢ - پدیده ی اسمز : انتشار مولکولهای آب از عرض پرده ای که قابلیت نفوز پذیری انتخابی دارد از منطقه ی پرتراکم به منطقه ی کم تراکم
٣ - انتقال فعال : در این روش مولکول با صرف انرژی مواد را در جهت انتشار یا خلاف جهت انتشار منتقل می کند
٤ - ایجاد پاهای کاذب – برای جذب اجسام بزرگ ( بیگانه خواری در گلبولهای سفید ) امیبها

سیتوپلاسم

١-مایعی نسبتا غلیظ
٢- ترکیب : بیشتر آب و پروتئینهای محلول در آب
٣- وظیفه :بیشتر واکنش های شیمیایی سلول و
فعالیت های حیاتی سلول درون آن انجام میشود
٤-ترکیب سیتوپلاسم همیشه در حال تغییر است

اسکلت سلولی

مجموعه ای از رشته های پروتئینی به نام سیتوزول است که در سرتاسر سیتوپلاسم وجود دارند و به یکدیگر متصل بوده و وظیفه ی آن استحکام بخشیدن و ثابت نگهداشتن اندامکها در محل خود می باشد

انواع سلول از نظر غشا هسته
١- یوکاریوت :سلولی که هسته ی ان دارای غشا بوده وهسته ی مشخصی دارند
٢- پروکاریوت : سلولی که هسته ی آن غشا ندارد وهسته ی مشخصی ندارد

انواع سلول از نظر تغذیه

١- اتوتروف : سلولی که می تواند غذای خود رابسازد مثل سلولهای گیاهان و اغازیان گیاه مانند (جلبکها)

انواع اتوتروف :

١- فتوسنتز کننده مثل گیاهان و جلبکها

٢- شیمیوسنتزکننده مثل بعضی باکتریها

٢- هتروتروف : سلولی که نمی تواند غذای خود را بسازد مثل سلول های جانوری و اغازیان جانوری

میتوکندری

اندامکی که در آن انرژی غذاها به کمک اکسیژن ازاد میکند( تنفس سلولی) ازاد می شود

میتوکندری موتورخانه ی سلول است

میتوکندری اندامکی درشت و غشا ی دولایه دارد

ازاد و ذخیره می شودATPانرژی در میتوکندری بصورت

C٦H١٢O٦+٦O٢٦CO٢ + ٦H٢O +ATP

تعداد میتوکندریها در سلولهای مختلف متفاوت است مثلا در گلبولهای سفید

تعداد انها کم ودر سلولهای قلب و کبد زیاد است

آدنوزین تری فسفات =ATP

مجموعه ای از لوله های منشعب و باریکی است که در سراسر سیتوپلاسم کشیده شده و در بخش ها حجیم و به صورت کیسه در آمده اند

شبکه ی اندوپلاسمی

١- شبکه ی آندوپلاسمی زبر (خشن )

٢- شبکه ی آندوپلاسمی صاف

انواع شبکه ی آندوپلاسمی

١ شبکه ی آندوپلاسمی زبر

شبکه ی آندوپلاسمی زبر : به علت قرار گرفتن دانه های ریبوزوم بر روی آن دانه دانه دیده می شود
وظیفه آن ساخت غشا ی جدید و انتقال پروتئینهای ساخته شده توسط ریبوزوم هامثل پادتنها

٢شبکه ی آندوپلاسمی صاف

وظیفه آن ساخت برخی مواد و ذخیره ی برخی مواد و سم زدایی (در سلولهای کبد )را بر عهده دارد

ریبوزوم:
از اجزای بسیار ریز سلول بوده و در سیتوپلاسم بر روی شبکه ی آندوپلاسمی زبر و درون برخی اندامکها مثل میتوکندری و کلروپلاست یافت می شود
و وظیفه ی آن مشارکت در پروتئین سازی است

جسم یا دستگاه گلژی

مجموعه ای از کیسه های پهنی است که روی هم قرار گرفته اند و جنس غشا آنها از جنس غشا هسته بوده .
این کیسه ها بهم متصل نیستند
تعداد :از چند تا ١٠٠ عدد در سلول

تعداد آنها در سلول به میزان فعالیت سلول در ترشحپروتئین ها و مواد ترشحی دیگر دارد

وظیفه دستگاه گلژی

دستگاه گلژی با همکاری شبکه ی آندوپلاسمی کارهای متعددی انجام می دهند
از جمله مولکولهایی که توسط شبکه ی اندوپلاسمی تولید می شوند به وسیله کیسه های کوچکی به نام وزیکول به دستگاه گلژی می رسند و در آنجا دستخوش تغییرات شیمیایی می شوند و در نتیجه ی این تغییرات مولکولها نشانه گذاری می شوند و بر حسب نشانه ای که دارد به نقاط مختلف سلول فرستاده می شوند

واکوئل

اندامک هایی که دارای غشا بوده و کارهای مختلفی از جمله . ذخیره ی مواد – گوارش – دفع – و غیره را به عهده دارد

انواع واکوئل

١- واکوئل گوارشی : با همکاری لیزوزومها در گوارش مواد غذایی نقش دارد

٢- واکوئل ضربان دار : در برخی سلولها مثل پارامسی مسئول دفع آب اضافی سلول می باشد. چنین واکئل هایی را در سلولهای اغازیان ساکن آب شیرین می توان یافت

٣- واکوئل مرکزی : که در سلولهای گیاهی بالغ دیده می شود و باجذب آب به بزرگ شدن سلول گیاهی کمک نموده و مواد شیمیایی یا دفعی را در خود ذخیره میکند( واکوئل مرکزی در گلبرگ گیاهان ممکن است دارای رنگیزه باشد )

٤- واکوئل دفعی : مسئول دفع مواد زائد حاصل از گوارش و یا دیگر مواد دفعی و یا مواد ترشحی می باشد

تورژسانس و پلاسمولیز

ورود مولکولهای آب از طریق اسمز از محیط اطراف به درون سلول و متورم شدن سلول را تورژسانس می گویند

اگرسلول نتواند آب اضافی خود را خارج کند و یا فاقد ساختمان خاصی برای جلوگیری از تورم زیاد باشد جدار آن پاره شده و سلول می ترکد

پلاسمولیز

کوچک شدن سلول در اثر از دست دادن ابرا پلاسمولیز می گویند
اگ عمل از دست دادن اب سلول ادامه پیدا کند سلول میمیرد

سازمان بندی شامل
١- اتم
٢- مولکول کوچک
٣- مولکول بزرگ
٤- اندامک سلولی
٥- سلول
٦-بافت
٧- اندام
٨- دستگاه
٩- بدن موجود زنده

١- بافت
در جانداران پر سلولی از اجتماع تعدادی از سلولهای همکار و مشابه بافت تشکیل می شود

انواع بافتاصلی
١- بافت عصبی
٢- بافت پیوندی
٣- بافت پوششی
٤ – بافت ماهیچه ای

انواع بافت پیوندی
١- بافت غضروفی
٢- بافت استخوانی
٣- خون و لنف
٤- بافت پیوندی رشته ای

انواع بافت پیوندی رشته ای :
١- نوع اول رشته های سفید نام دارد جنس این رشته ها از پروتئین است و قابلیت انعطاف دارند
٢- رشته های کشدار یا رشته های زرد ( زرد پی )

بافت های گیاهان
١- مریستم
٢- پارانشیم
٣- کلانشیم
٤- اسکلرانشیم
٥- هادی
٦- ترشحی

اندام
وقتی بافتهای مختلف در کنار هم قرار می گیرند انام یا عضو تشکیل می شود مانند معده و –کلیه - قلب

دستگاه های بدن
١ دستگاه گوارش
٢-”گردش مواد

٣-”عصبی

٤-”تنفس
٥-”حرکتی
٦-”تولید مثل
٧ -”دفع ادرار

ذستگاه :اندامها یا اعضا در کنارهم دستگاه ها را بوجود می آورند

با جمع شدن دستگاه ها در کنار هم بدن موجود زنده به وجود می آید

عکس های درباره ی این مطلب